Những người tiên phong

Trong suốt thế kỷ 20, nghiên cứu của một số ít người thực hành sân khấu đã đặt nền móng cho kịch ứng dụng, họ gồm J.L. Moreno, Bertolt Brecht, Jerzy Grotowski, và Augusto Boal. Đây được xem như là những người tiên phong (forerunners) của kịch ứng dụng vì mỗi người trong số họ đã tìm cách lôi cuốn sự tham gia của khán giả vào kịch theo một cách khác so với cách truyền thống mà các nhà hát thường làm.

moreno_1

Jacob Levy Moreno (1889-1974)

Jacob Levy Moreno (1889-1974) là bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học, nhà giáo dục người Mỹ gốc Romania. J.L. Moreno bắt đầu viết về các lý thuyết của mình về kịch trong suốt Thế chiến thứ nhất, gần 30 năm trước Grotowski, Brecht và Boal. Ông phát triển hình thức “Kịch ngẫu hứng” (Theatre of Spontaneity) và có thể là người đầu tiên, mặc dù vô tình, đưa ra một số từ vựng của kịch ứng dụng. Như Jonathan Fox nói về Moreno trong The Essential Moreno, ông “không quan tâm đến các vở kịch được thực hiện một cách nghệ thuật ra sao, mà quan tâm đến những sáng tạo bản địa và ngẫu hứng khi chúng nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày, trong tâm trí của những người thuần phác” (Fox xvii). Rất thành đạt trong sự nghiệp y học và tâm thần học, Moreno cũng tạo ra những ảnh hưởng lớn trong giới kịch nghệ thông qua những người bạn đã chia sẻ quan điểm của ông và thông qua một công trình được biết đến nhiều nhất: Tâm Kịch (Psychodrama), sử dụng kịch như là một liệu pháp tâm lý đối với cá nhân và nhóm, thứ mà ông cho rằng đó là bước phát triển tiếp theo và hợp lý của phân tâm học.

250px-Bertolt-Brecht

Bertolt Brecht (1898-1956)

Bertolt Brecht (1898-1956) là nhà thơ, nhà soạn kịch, đạo diễn sân khấu người Đức theo chủ nghĩa Marx, đã mở rộng các thử nghiệm của Erwin Piscator và Vsevolod Meyerhold khi khám phá sân khấu như một diễn đàn chính trị thông qua Sân khấu Sử thi (Epic Theatre). Brecht đã cố gắng để phá vỡ bức tường ngăn cách giữa diễn viên và khán giả, để khán giả có một cái nhìn khách quan về hành động được dàn dựng trên sân khấu.

grotowski_j2

Jerzy Grotowski (1933-1999)

Jerzy Grotowski (1933-1999) là đạo diễn, nhà lý luận sân khấu người Ba Lan, người có những đột phá trong cách tiếp cận với diễn xuất và đào tạo sân khấu, sử dụng lý thuyết phân tâm học và đặc biệt là lý thuyết về vô thức tập thể của Jung để giải thích các nguyên tắc đằng sau sự sáng tạo của diễn viên và sự ảnh hưởng của vở kịch đối với khán giả. Grotowski đã cố gắng để đưa khán giả của mình vào một loại cảm giác siêu việt bằng cách đặt họ vào và giữa những người biểu diễn, hoàn toàn tháo dỡ khoảng cách thẩm mỹ. Ông hy vọng rằng khán giả sẽ trải qua một sự biến đổi thông qua sự hợp nhất của diễn viên và khán giả.

9c7cbb0e017ba2a1cc5e74b274b06d7c--trail-fields

Augusto Boal (1931 – 2009)

Augusto Boal (1931 – 2009) là nhà văn, đạo diễn sân khấu và chính trị gia người Brazil, nổi tiếng với hệ thống phương pháp Sân khấu của Những người bị áp chế (Theatre of the Oppressed), Paulo Freire là người có quan hệ thân thiết và đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng của ông. Augusto Boal thực hiện Sân khấu của Những người bị áp chế lấy bên ngoài không gian của nhà hát truyền thống với mong muốn khuyến khích các thành viên trong cộng đồng cùng tham gia và đóng vai trò tích cực trong buổi biểu diễn, từ đó trở thành những người “vừa là khán giả vừa là diễn viên”, theo cách gọi của ông.

Những người tiên phong này đều có điểm chung là họ quan tâm đến việc thu hút khán giả của họ tham gia vào quá trình kịch. Tuy nhiên, mỗi người đã mở đường cho một nhánh phát triển khác nhau của kịch ứng dụng.